Historia

Szczegóły

Opublikowano: wtorek, 01, październik 2013 18:18

 

1936-1989

W celu polepszenia sytuacji materialnej robotników wolskich, w 1936 r. rozpoczęła się akcja oddawania niewielkich obszarów gruntu, tzw. Działek w użytkowanie nisko zarabiającym robotnikom oraz rodzinom wielodzietnym.

Z inicjatywy Pani Aleksandry Piłsudskiej w akcji tworzenia ogrodów wydzielono nam teren, który stanowił część umocnień Fortu – Wola, a więc był terenem wojskowym. Fakt przynależności terenu naszego ogrodu do wojska potwierdza stara mapa obrębowa w ewidencji geodezyjnej gruntów.

Przed 1937 r. teren został przekazany w użytkowanie Zarządowi miasta tzw. Magistratowi. Cały obszar był początkowo terenem nierównym, szańce i doły strzeleckie pokrywały jego powierzchnię. Niwelizacji dokonali przyszli użytkownicy działek z pomocą wojska.

Zlikwidowano jedynie wzniesienie nad fosą, tzw. Góry i nie zasypano fosy, ponieważ woda w niej była czysta służyła do podlewania grządek.

Jednak, że Magistrat dysponował tym terenem w kwestii przydziału działek, na podstawie relacji użytkownika seniora Jana Krajewskiego, jako pracownika Wodociągów i Kanalizacji, czyli Magistratu, – jako pierwszy otrzymał ze swojej instytucji prawo objęcia działki i uczynił to na początku czerwca 1937 r. Tak powstał ogród działkowy o powierzchni 4,17 ha. Już jesienią w 1937 r. było 17 użytkowników działek, każdy z nich zagospodarował obszar, jaki był mu potrzebny dla rodziny. Nie istniał limit obszarowy. Działki były duże do tego stopnia, że nie kopano, lecz zaorywano pługiem konnym.

W 1938 r. na wiosnę do zagospodarowania działek przystąpili dalsi mieszkańcy z okolicznych ulic Ulrychowa. Można stwierdzić, że ogród powstał w formie niezorganizowanej, jako działki ziemniaczano – warzywne. W 1938 r. powstał pierwszy samorząd ogrodu Przewodniczącym został Jan Czuber, który zbierał opłaty dzierżawne, oczywiście groszowe, które odprowadzał do Pałacu Przychodów i Rozliczeń Skarbu Państwa, który mieścił się przy ul. Marszałkowskiej. Jesienią tegoż roku działkowcy własnym sumptem postanowili prowizorycznie ogrodzić ogród – kołki drewniane i przeciągnięto drut kolczasty.

W czasie okupacji hitlerowskiej ogród funkcjonował bez istotnych zmian w sposób użytkowania i formie prawnej. Dochodzili nowi użytkownicy wówczas ogród liczył 52 działki.

Z chwilą wyzwolenia Warszawy i powrotu mieszkańców Woli rozpoczęto na powrót obejmowanie działek – skoro tylko teren został oczyszczony z niebezpiecznych ładunków tj. min i amunicji.

Już późną wiosną 1945 r. a w pełni na jesieni rozpoczęto prace na działkach. Wchodząc na teren ogrodu po powstaniu i działaniach wojennych - 1945 działkowcy zastali ogród poorany okopami i zdewastowany. Zniknęło nawet ogrodzenie. Musiano znowu wyrównać teren i starać się o materiały na wygrodzenie.

W 1948 r. nastąpiło zorganizowanie się samorządu ogrodowego Przewodniczącym został Stanisław Szczęśniak. Stwierdzić trzeba, iż działalność samorządu z tego okresu mogła ograniczać się jedynie do zaspokojenia podstawowych potrzeb ogrodu.

W 1950 r. ogrodzono teren ogrodu drutem kolczastym na drewnianych kołkach. Materiał ten uzyskano z ogrodu działkowego, likwidowanego na Pradze pod mającym powstać Stadionem Dziesięciolecia. Działkowicze sami demontowali tamto ogrodzenie i przewieźli je na teren naszego ogrodu, wykopano doły pod słupy, umocowano je i przeciągnięto drut kolczasty, brama była drewniana.

W 1952 r. zbudowano świetlicę o powierzchni użytkowej 24 m², materiał na budowę świetlicy uzyskano sposobem gospodarczym. Na górze działkowej znajdowała się mocna drewniana ziemianka, którą rozebrali dwaj działkowcy Jan Czuber i Tadeusz Pruszkowski i przy pomocy fachowców – działkowiczów zbudowano świetlicę i wykonano też 3 – mocne ławy, które istnieją do dzisiaj. To były osiągnięcia pierwszego powojennego Zarządu.

Jednak ogród się rozwijał, chociaż był zagospodarowany ubogo. Ubóstwo to podkreślał fakt, iż na terenie ogrodu były początkowo tylko dwie altany. Pierwszą altanę na działce nr. 5 zbudował Bolesław Adamiec, która stoi do dnia dzisiejszego. Składki za użytkowanie działki były bardzo niskie, groszowe, stąd ogród nie dysponował dużymi funduszami na rozwój działalności gospodarczej. Nie otrzymano znikąd dotacji. Za kadencji Jana Czubra w 1954 r. z własnych funduszy założono dwie studzienki – abisynki.

Właściwa działalność organizacyjna i gospodarcza rozpoczęła się w 1957 r. odbyło się Zebranie Sprawozdawczo – Wyborcze, w którym uczestniczył pierwszy przedstawiciel Wojewódzkiego Zarządu P.O.D. Przewodniczącym Zarządu został wybrany Kazimierz Marciniak a do współpracy z Wojewódzkim Zarządem wybrano Władysława Sotomskiego.

W tym czasie opieka Wojewódzkiego Zarządu P.O.D. przejawiała się przede wszystkim w formie rozeznania stanu majątkowego ogrodu. Ze względu na stwierdzenie braku infrastruktury technicznej ogrodu, Władze Związku postanowiły go dofinansować.

Inwestycje dotyczyły: ogrodzenia, WC, drogi i sieci wodociągowej.

W 1955 r. na zlecenie Wojewódzkiego Zarządu P.O.D. wykonane zostały pomiary działek i sporządzono plan sytuacyjny w skali 1:1000. Roboty ogrodzeniowe prowadzono od października 1955 r. do czerwca 1960 r. ogrodzenie wykonano z siatki metalowej o długości 1.000 mb., rozpiętej na metalowych słupach umocowanych na wspornikach betonowych oraz zamontowano dwie bramy metalowe z furtkami i furtkę od ul. Białowiejskiej Wybetonowano szambo i postawiono WC dwu oczkowe.

Następna inwestycją było wykonanie robót drogowych. Przeprowadzono je w czasie od 18 sierpnia 1961 r. do 7 września 1963 r. Droga posiadała nawierzchnię żwirowo – gliniastą na podłożu żużla paleniskowego. Szerokość drogi 3m obrzeża umocowano krawędziami betonowymi.

W tym samym czasie przeprowadzono letni wodociąg sieciowy. Sieć wodociągowa udostępniła pobór wody w 14 punktach przez zespoły działkowców. Wodę na poszczególnych działkach zaprowadzili działkowcy na własny koszt.

Inwestorem powyższej inwestycji był Inżynier Miejskiej Gospodarki Wodnej, wykonawcą Spółdzielnia pracy Urządzeń Terenów Oświatowych.

Wydział Inżynierii Miejskiej i Gospodarki Wodnej w końcu września 1963 r. przekazał protokolarnie wykonane inwestycje Wojewódzkiemu Zarządowi P.O.D. który z kolei oddał w/w inwestycje w użytkowanie i konserwacje Zarządowi naszego ogrodu. Z ramienia P.O.D. odbioru dokonali przewodniczący Zarządu Władysław Sotomski i Karol Karwowski.

Do zadań Zarządu P.O.D. na tym etapie należało ustalenie wyposażenia poszczególnych działek i przeprowadzenie weryfikacji działkowiczów.  Prace te polegały na wypełnieniu w 1960 r. przez wszystkich użytkowników działek odpowiednich deklaracji i poświadczenie każdej z nich w zakładzie pracy przez związek zawodowy. Weryfikacja była w celu rozpoznania struktury zawodowej i społecznej działkowiczów. Wówczas ogród liczył 76 działek. Stwierdzić należy obiektywnie, że ówczesne Zarządy nie przykładały wagi do gromadzenia dokumentów.

Usprawiedliwieniem takiego postępowanie były złe warunki lokalowe ogrodu. Bowiem pseudo-świetlica ciemna i wilgotna bez podłogi, z wyposażeniem wewnętrznym w 3 drewniane ławy i 2 stoły bez żadnej szafy nie sprzyjały utrzymaniu dokumentów działkowych w należytym porządku.

Należy podkreślić dbałość czysto robotniczego, ówczesnego aktywu działkowego o zabezpieczenie istnienia ogrodu. Zagrożenie ze strony urbanistów było, bowiem ogromne. W pobliży ogrodu powstały w latach 1950 – 1974 ogromne osiedle kwaterunkowe i spółdzielcze z wysoką wielorodzinną zabudową. Wieżowce zaczęły towarzyszyć ogrodowi i wzrosło zainteresowanie działkami ze strony mieszkańców tych osiedli. Rozpoczęła się wymiana tych działkowiczów. W miejsce ludzi wrośniętych korzeniami w swoje działkowe środowisko, zaprzyjaźnionych i wzajemnie się wspierających, często spokrewnionych, zaczęli wkraczać obcy – zamożni robotnicy wykwalifikowani oraz inteligenci. Poza nimi działki zaczęli obejmować wykształceni już w Polsce Ludowej potomkowie robotników i bezrobotnych okresu powojennego.

W dniu 19 kwietnia 1965 r. odbyło się Zebranie Sprawozdawczo – Wyborcze do Zarządu weszli również nowi działkowcy, przewodniczącym został Janusz Janaszek. Aktyw działkowy zmienił się i powiększył, ale nie wszyscy pracowali równomiernie przez swoją kadencję.

Do 1967 r. Ogród określany pierwotnie mianem P.O.D. Wola – Jelonki ul. Szańcowa a od 1968 r. zmienił nazwę na Pracowniczy Ogród Działkowy im. Gen J. Sowińskiego ul. J. Olbrachta, do władz w ogrodzie w następnych wyborach w dniu 26 kwietnia 1970 r. na drugą kadencję został Janusz Janaszek.

Działalność Zarządu ograniczyła się do załatwiania spraw bieżących i kierowania pracami komisji. Rozpoczęła tez starania o uzyskanie funduszów na wybudowanie nowej, względnie modernizację starej świetlicy.

Bardzo czynnie działała w tym czasie Komisja Porządkowa. Dokonywała okresowych przeglądów działek, wskazywała na niedociągnięcia w ich zagospodarowaniu. Zwrócono, bowiem baczniejszą uwagę na modernizację działek w myśl wskazań Krajowej Rady i Wojewódzkiego Zarządu P.O.D.

Wiele działek przybrało korzystniejszy wygląd, zaczęto dbać po nowe nasadzenie, budowano altanki i ogrodzono działki niską siatką.

Propagowano prace społeczną na cele ogólno – ogrodowe jak: czyszczenie terenu wokół świetlicy i zewnątrz ogrody, malowanie ogrodzenia, czyszczenie alejek oraz fosy i inne niezbędne prace w każdym okresie. Wszystkie te działania prowadziły, bowiem do uzyskania wyższej rangi ogrodu w ocenie Wojewódzkiego Zarządu i otrzymanie dotacji na cel ważniejszy, tj. modernizację świetlicy. Dotychczas, bowiem nie mogła spełniać swojej funkcji wobec powiększenia się liczby działek prze podział większych i uprawę nieużytków.

W kwietniu 1972 r. Janusz Janaszek zrezygnował z funkcji prezesa i użytkownika działki, przewodnictwo objął Stafan Reda vice-przewodniczący Zarządu. W czasie swojej działalności uzyskał przydział materiałów budowlanych, tj. cementu na remont świetlicy, lecz przydziału tego nie zrealizował. Ob. S. Reda ustąpił w dniu 24 września 1973 r, gdyż propagował połączenie ogrodów działkowych P.O.D. – Wola + P.O.D. – Sowińskiego, na co działkowicze nie wyrazili zgody.

W dniu 17 maja 1974 r. zorganizowano Zebranie Sprawozdawczo – Wyborcze i powołano Zarząd. Przewodniczącym Zarządu został Stanisław Morek. Stanisław Morek doprowadził do zrealizowania przydziału – sprowadził późną jesienią suporek i cement w 1975 r. i zrezygnował z pracy w Zarządzie. W dniu 15 maja 1976 r. odbyło się Walne Zebranie członków naszego ogrodu na Prezesa Zarządu powołano Zofię Borek, która w 1974 r. była vice-przewodniczącą Zarządu.

Ze względu na bardzo słabe wyposażenie ogrodu w ogólnodostępne urządzenia – przed nowym Zarządem stanęło pierwszoplanowe zadanie inwestycja – budowa świetlicy.

W dniu 15 maja 1976r. Walne zebranie działkowców podjęło uchwałę o budowie domu Działkowca i magazynu.

W czerwcu przystąpiono do remontu ogrodzenia od ul. Olbrachta wzmocniono je wyporami betonowymi i naciągnięto siatkę na dł. 120 mb.

W tym samym miesiącu rozpoczęto budowę świetlicy, pierwszy etap budowy tj. budynek w stanie surowym zakończono we wrześniu 1976 r., oddanie do użytku Domu Działkowego o powierzchni 60 m ² nastąpiło we wrześniu ‘77 r.

Praca społeczna była podstawą do wykonania uprzednio wymienionych inwestycji oraz bieżące konserwacje.

Za duży wkład prac społecznych i szybkiego wzbogacenia ogrodu w środki trwałe oraz za dbałość i estetykę działek z okazji 40 – lecia Ogrodu Wojewódzki Zarząd P.O.D. wyróżnił nasz ogród „Złotą Odznaką” i dyplomem uznania. Natomiast Krajowa Rada P.O.D. doceniając naszą działalność i duże zaangażowanie się w rozwój ogrodu w 1978 r. przyznała nam nagrodę pieniężną w kwocie 30 tys. zł.

Zarząd Ogrodu po raz pierwszy zgłosił ogród w 1979 r. do konkursu wojewódzkiego we współzawodnictwie ogrodów małych.

W 1980 r. zajęliśmy 10 miejsce i dyplom uznania. W tym samym roku nasz ogród brał udział w Wystawie z Okazji Dnia Działkowca zorganizowanego przez Wojewódzki Zarząd P.O.D. Za dostarczone owoce, warzywa i kwiaty z naszych działek jak również za pomoc w przygotowaniu wystawy otrzymaliśmy 10 tys. zł. Nagrody z przeznaczeniem na zakup sprzętu do świetlicy.

Sprawy socjalne tj. zaciśnięcie więzi między działkowcami stanowiły ważną dziedzinę działalności Zarządu. Organizowano w tym celu spotkania z okazji Dnia Działkowca i Święta Kobiet. Nawiązano współpracę z Państwowym Domem Dziecka nr. 15 przy ul. Brożka 26. Zapraszano dzieci w dniu ich święta przygotowano słodycze i napoje oraz wręczono drobne upominki.  Przy dźwiękach orkiestry dzieci świetnie się bawiły. Założono książeczkę mieszkaniową z wkładem 22.100 zł, którą przekazano wychowance państwowego Domu Dziecka Iwonie Szpor. Udzielano także pomocy finansowej w przypadkach losowych tj. w razie śmierci użytkownika działki.

Wojewódzki Zarząd P.Z.D. doceniając naszą działalność na rzecz osieroconego dziecka wręczył nam nagrodę rzeczowa „Portret z twarzą dziecka”.

W 1981 r. wykonano nowe ogrodzenie 110mb. i udostępniono przejście dla mieszkańców z ulic Białowiejskiej i Szańcowej, którzy przechodzili przez teren Naszego ogrodu.

Nie przerwano prac na rzecz ogrodu i działkowców w stanie wojennym, chociaż nie organizowano zebrań. Wzmożono wszystkie działania z chwilą okrzepnięcia organizacyjnego Polskiego Związku Działkowców.

W ramach gospodarczej działalności aktywu ogrodowego organizowano zbiorowe zaopatrzenie działkowiczów w materiały budowlane, wapno, nawozy, oraz środki ochrony roślin oraz drzewka owocowe. Umożliwiono w ten sposób wprowadzenie przez działkowiczów akcji „ Modernizacja działek i altan”. Zorganizowano pokazowe cięcie drzew i krzewów, które prowadził instruktor Henryk Procek.

Prowadzone były cały czas prace społeczno – wychowawcze w celu udoskonalenia pracy na działkach w myśl aktualnie obowiązujących zasad ich zagospodarowania.

W 1982 r. Zarząd Ogrodu ponownie zgłosił ogród do Wojewódzkiego Konkursu o Najpiękniejszy Ogród w Województwie Stołecznym. Wówczas uplasowaliśmy się na 4 miejscu, otrzymaliśmy dyplom uznania i nagrodę pieniężna 2.500 zł.

W okresie drugiej kadencji pod przewodnictwem Zofii Borek ogród z dnia na dzień zmieniał swój wygląd, prowadzone były na bieżąco remonty i konserwacje środków trwałych oraz uzupełniono wyposażenie ogrodu w sprzęt produkcyjny.

Działki stawały się piękniejsze, dbano o ład i porządek na działkach, co jest dużą zasługa działkowiczów, którzy nie szczędzili sił i wolnego czasu w upiększanie swoich działek.

W 1984 r. mieliśmy zaszczyt przyjmować w naszym Ogrodzie delegację z Czechosłowacji. Ta wizyta była dla nas zaszczytnym wyróżnieniem, pozostały po niej mile wspomnienia i pamiątkowy Proporczyk Czechosłowackiego Związku Działkowców.

Wkład pracy Zarządu i Działkowców w rozwój ogrodu przyniósł nioczekiwany sukces, w roku 1985 Wojewódzka Komisja Konkursowa przyznała nam 2 miejsce. Otrzymaliśmy dyplom i nagrodę pieniężną 15 tys. zł.

W 1986 r. ogród zdobył 1 miejsce i nagrodę 35 tys. zł.

W 1987 r. również zajęliśmy 1 miejsce i nagrodę 35 tys. zł. Pieniądze, które otrzymaliśmy za współzawodnictwo przeznaczono na inwestycję, jaka nas czekała, tj. całkowita wymiana ogrodzenia ogrodu.

W dniu 22 czerwca 1987 r. gościliśmy w ogrodzie delegację ze Słowacji. Na pamiątkę pobytu w naszym ogrodzie nasi Koledzy z ogrodów Słowackich wręczyli nam Proporczyk i Odznakę Ogrodów Słowackich oraz talerz dekoracyjny.

W 1988 r. zakupiono betoniarkę i przystąpiono do gromadzenia materiałów ogrodzeniowych. Na wiosnę 1989 r. przystąpiliśmy do zaplanowanej inwestycji, tj. ogrodzenia.

Przez następne lata prowadzone są remonty środków trwałych i sprzętu ruchomego. Wszystkie prace w ogrodzie są prowadzone systemem gospodarczym w ramach prac społecznych, co jest duża zasługą wszystkich działkowiczów, którym należą się słowa uznania za ich wkład pracy i zaangażowanie się w rozwój naszego ogrodu działkowego, pod przewodnictwem Zofii Borek, która na wniosek Krajowej Rady Polskiego Związku Działkowców została wyróżniona „Srebrnym Krzyżem” za wieloletnią prace społeczną na rzecz rozwoju Ogrodnictwa Działkowego.

po 1989

...

• nast. »